تاریخ پزشکی جلد هشتم
فهرست
عنوان
پیشگفتار
فصل اول:آفریقا در بستر زمان و جایگاه آن
نقطه‌های آغازین
آفریقا از دیدگاه بیگانگان
سابقۀ حضور نخستین انسانهای باهوش در آفریقا
موجودات پیش از انسان باهوش
سخن کوتاه دیگر دربارۀ آفریقا
فصل دوم: آفریقا خاستگاه نخستین پزشک و قدیمی‌ترین جایگاه
پزشکی و پیکره‌های خارق‌العاده
ایمهوتپ معمار هرم سقاره (سکارا)
حملۀ ناپلئون، به مصر، سنگ رشید، کلید گشودن خزانۀ اطلاعات پزشکی بسیار قدیمی
ماجرا از کی آغاز شد؟
نتایج لشکر‌کشی ناپلئون به مصر
کشف بزرگ شامبولیون
پزشکی مصر پس از کشف رمز خط هیروگلیف
پاپیروس ادوین اسمیت
پاپیروس پزشکی ابرس
پاپیروس کاهوم
پاپیروس بروگش
پاپیروس لسربرلین
شمال شرق آفریقا، خانۀ پزشکی پیشرفته جهان
جمع‌بندی پزشکی و درمان مصر باستان
دیگر اطلاعات پزشکی
فصل سوم: وضع بهداشت و درمان و زندگی اسفبار
انسانهایی تحت عنوان بردۀ آفریقایی
فزونی اسپروبرده
رفتار با اسیران
اخته‌کردن مردان
آفریفا کانون شکار و فروش بردگان
راه‌های پوشیده از اسکلت بردگان بیمار و ناتوان
راه‌های پوشیده از اسکلت بردگان بیمار و ناتوان
راهنمای کریستف کلمب یک آفریقایی بود؟
کمپانیهای برده
شیوه‌های به چنگ‌آوردن برده
برده در ازای باروت
حمل بردگان با کشتی در شرایط غیر بهداشتی
سفرنامۀ آفریقا سند گویایی از وضع بد بردگان و بهداشت و درمان آنها
تجارت برده طبق گزارش خبرنگار و نویسندۀ اروپایی در نیمۀ دوم قرن بیستم
فصل چهارم: مذاهب سنتی، پزشکی جادویی و اوهام و خرافات در درمانها
به کار بستن روش تقلیدی
بهره‌گیری از روش تلقین
نثار قربانی برای به دست آوردن محصول بیشتر
خوردن خدایان
ایزیس، الهه پزشکی و جادوگر کبیر
افسون درمان زهر عقرب
ابوالهول تندیس جادویی حافظ مردگان
استفاده از طلسم و جادو و برخورد فرهنگها
آثار سحر و جادو و افسون و نفرین
انجمنهای مخفی آدمخواری
کشمکش بین فرهنگ و معیارهای جدید و قدیم
مذاهب سنتی و جادو در درمانها
باورهای قبیلۀ «باندا»، طایفه‌های پزشکان و غیبگویان
صفا مشترک ادیان در شفای ناخوشیها
تابو
آداب تصفیه و تطهیر
توتم‌پرستی
نفوذ اعتقادات مذهبی و سنتی و جادو در پزشکی
زئیر (کنگو) کانون اعتقادات سنتی
جادوگر پزشک
(Witch doctor)
جایگاه و کار جادوگر پزشک در روستا
داروی جادویی
عقیده به پسردار شدن و باز شدن زبان بستۀ کودکان
طلسمی که باعث شد تالار تبدیل به بیمارستان شود
روی پسندیدۀ سکۀ جادو
راویان میراث شفاهی
سنت‌گرایی مقید به راستگویی
تاریخ بزرگ زندگی
نجات بیمار با دور ساختن وی از تیررس چش بدخیم جادوگر
فصل پنجم: اثرات استعمار در اوضاع اجتماعی اقتصادی،
زنان و بهداشت و درمان
اثرات استعمار در بهداشت و درمان
برخورداری از تسهیلات بهداشتی و درمانی پس از استعمار
زاد و ولد و مرگ و میر زنان
خطر در چند قدمی زنان آفریقا
موفقیت برخی برنامه‌ها
پوشش زنان و موقعیت اجتماعی آنها
وضعیت زنان
زنان بومی
زنان و دختران پرتغالی
گروه زنان هندی و پاکستانی
سازمان زنان
اثرات جنگ و استعمار نو
بیماریهای آمیزشی
فقر بهداشت و درمان و تسهیلات بهداشتی و درمانی
دیروز، تجارت شوم برده و امروز، سوداگری مرگبار مواد مخدر
مواد مخدر چیست؟
آفریقا، یکی از کانونهای ترانزیت مواد مخدر به اروپا
کوششهای جهانی برای کنترل مواد مخدر
فصل ششم: بیماری، خشکسالی، قحطی، سوءتغذیه و آفت
وفور بیماریها و قحطی در مصر
زنگبار
نیجریه
در مناطق دیگر
خشکسالی و قحطی و دشواریهای تولید مواد غذایی
دشواریهای تولید مواد غذایی
و سطح بهداشت نامناسب
کمکهای برنامۀ جهانی غذا
در آفریقا، گرسنگی یا بیماری کدام یک وخیمتر است؟
سفیدپوست در هر کیلومتر تمام شد
ملخ
خسارت ناشی از هجوم ملخ
فصل هفتم: بیمارستانها و پزشکان شاغل در آنها
اشاره
بیمارستان طبق تعرف سازمان بهداشت جهانی
انواع بیمارستان در گذشته
بیمارستان ثابت
بیمارستان سیار
تقسیمات فنی بیمارستان
داروخانه (شربت‌خانه یا خزانه‌الشراب)
سرپرست بیمارستان
القاب دارندگان مشاغل پزشکی
فرمان نظارت بر بیمارستان
مقرری پزشکان
دستمزد اعمال جراحی
شیوۀ درمان
آموزش پزشکی در بیمارستان
پژوهشی در بیمارستانهای آفریقا
بیمارستان زقاق القنادیل
بیمارستان مُعافر
بیمارستان عتیق
انقراض آل طولون
وضوخانه و داروخانه و پزشکان معروف بیمارستان عتیق
پزشکان معروف بیمارستان عتیق
بیمارستان اسفل
بیمارستان قشّاشین
بیمارستان ناصری
پزشکان شاغل در بیمارستان ناصری
بیمارستان اسکندریه
بیمارستان قلاوون (منصوری)
بیمارستان مؤیدی
بانی و واقف بیمارستان
بیمارستان تونس
بیمارستان مراکش
بیمارستان سلا
بیمارستان سیدی فرج در فاس
بیمارستانهای لیبی
فصل هشتم: بیمارستان پزشکی، آموزشی و درمانی قلاوون (منصوری
و وظایف محتسب
بیمارستان قلاوون (منصوری) بین دو قصر کبیر و صغیر
بنای بیمارستان و تجهیزات و تسهیلات و نیروی انسان آن
محل بیمارستان قلاوون (منصوری)
نظارت بر امور بیمارستان
نوسازی بیمارستان
تعداد بیماران و کادر پزشکی و دارو و غذا
بیمارستان قلاوون (منصوری) از دیدگاه یک دانشمند فرانسوی
وضع بیمارستان قلاوون (منصوری) در زمان فرانسویها در مصر
وضع بیمارستان در اواسط سدۀ نوزدهم
بیمارستان قلاوون (منصوری) در سالهای اخیر
موقوفات بیمارستان قلاوون (منصوری)
برخی از ناظران و سرپرستان بیمارستان قلاوون (منصوری)
پزشکان بیمارستان قلاوون (منصوری) در دوره‌های مختلف
وضع کنونی بیمارستان قلاوون (منصوری)
پزشکان معاصر شاغل در بیمارستان قلاوون (منصوری)
دکتر حسین عوف‌بک
دکتر محمد عوف پاشا
دکتر سعد سامح‌بک
دکتر محمد شاکر بک
دکتر محمد طاهربک
دکتر سالم هنداوی‌بک
وظایف محتسب در نظارت بر کار پزشکان، چشم پزشکان، جراحان و شکسته‌بندا
وظیفه محتسب نسبت به سوگند دادن
پزشکان به سوگند‌نامۀ بقراط
رسیدگی محتسب به کار داروسازان
اظهارنظرهای ارباب اندیشه
و مقامات علمی و فرهنگی
و رسانه‌های گروهی