- صفحه اصلی
- کتاب ها
- ادبیات، شعر و نمایشنامه
- گزین گویه ها
گزین گویه ها
حدوث و عدم کائنات در اراده‌ی خداوند است و او نجات‌بخش انسان از ظلمات جهل و گمراهی است. خدا با هر دم و بازدم جانی دوباره به انسان می‌بخشد و عالم را با نظمی بی‌نظیر و فراتر از تصور انسان اداره می‌کند. در میان موجودات، خدای متعال انسان را برترین مخلوقات خود قرار داد و نعمت‌های بسیاری را به بندگان خود ارزانی داشت و بر او تکلیف کرد که سپاسگزار باشد و تعدی نکند و در همان حال او را به تدبر و تفکر در آفرینش فراخواند. هم او به انسان توانایی سخن گفتن و نوشتن و خواندن داد تا آنچه را می‌اندیشد بیان کند و آنچه را بیان می‌کند بنگارد و از این راه اندیشه‌ها بر اندیشه‌ها افزون شود و انسان‌ها با استفاده از آنها راه سعادت در پیش گیرند.
گزین‌گویه‌ها در ادبیات هر کشوری جایگاه معتبری دارند به این دلیل که فشرده‌ی اندیشه‌ها و تجربیات نسل‌های قبل را به نسل کنونی و نسل‌های بعدی منتقل می‌کنند. در ادبیات فارسی این گزین‌گویه‌ها یا کلمات قصار یا جملات کوتاه اهمیت فراوانی داشته‌اند و در قالب نظم و نثر برای مطالعه‌ی آیندگان بیان شده‌اند.
کلام قصار یا گزین‌گویه یا قطعه‌ی تفکر از نظر دانشمندان قدیم یونان به معنای تعریف نمودن یک چیز یا یک موقعیت، و به طور متداول، به معنی بیان اصل (جوهر، ذات) آن چیز یا موقعیت به زبانی فشرده و با استفاده از حداقل کلمات بوده است. بنابراین، در گزین‌گویه‌ها ایجاز مهمترین ویژگی است و هر چه میان ایجاز و معنی و پیام انسجام و هماهنگی وجود داشته باشد، با گزین‌گویه‌ای عمیق و اثرگذار مواجه خواهیم بود.
منشأ گزین‌گویه‌ها تجربه‌ی زیسته‌ی انسان‌ها در موقعیت‌ها و مکان‌ها و حالات مختلف است و با مشاهدات و باریک‌بینی‌ها و دوراندیشی‌ها و الهامات قلبی آمیخته شده و معنی‌هایی پدید می‌آید که با حداقل واژه‌ها به مخاطبان حال و آینده منتقل می‌شوند.
ارائه‌ی آثاری حاوی چنین گزین‌گویه‌هایی همواره در میان ملل مختلف رواج داشته و در ایران هم از قرون قدیم آثاری برای ما به یادگار مانده و در کنار اینها، حاصل اندیشه و تجربه‌ی اولیا و صلحا و بزرگان و خردمندان سینه به سینه در قالب چنین جملاتی نقل شده و بر غنای فرهنگ و اندیشه‌ی فارسی افزوده است. در آثاری چون نهج‌الفصاحه جملات گهربار حضرت محمد صلوات‌الله علیه و آله و در نهج‌البلاغه در کنار خطبه‌های حضرت علی علیه‌السلام کلمات قصار آن امام نقل شده که هر یک دریایی از معنی و اندرز است.
ارائه‌ی چنین مجموعه‌هایی در دهه‌های اخیر با استقبال عمومی مواجه بوده است زیرا مطالعه‌ی چنین جملاتی هم انسان را به تعمق و تأمل در احوال خود و جهان پیرامون وامی‌دارد و هم می‌تواند راهگشای او در زندگی روزمره و در پیش گرفتن سبک مناسبی برای زیستن باشد. انتشارات سرمدی هم که پیش از این آثاری در این زمینه به چاپ رسانده، که در همین زمینه لازم میدانم ازجناب آقای علیرضا صادقی ضمن سپاس یاد کنم. آنچه قابل توجه است بررسی آثار مختلف از فرهنگ‌های گوناگون ملل و گردآوری جملات قصار متفکران و نویسندگان برجسته به عناوین مختلف چاپ گردیده تا مورد استفاده‌ی عالقه‌مندان به این گونه آثار قرار گیرد. در این اثرابتدا جملاتی درباره‌ی عظمت خالق هستی و موقعیت انسان در سلسله‌مراتب آفرینش آورده و سپس به نقل گزین‌گویه‌هایی از علما و ادبا و عرفای جهان اسلام و ایران پرداخته است. در ادامه به ادبیات ملل و فرهنگ‌های دیگر در این زمینه توجه کرده و از اندیشمندان و نویسندگان چهار گوشه‌ی جهان، از قاره‌ی آفریقا گرفته تا آمریکای مرکزی و جنوبی و شرق دور و نیز در زمان‌های مختلف از هند و یونان باستان تا اروپای قدیم و میانه، جملات نغز و پرمغزی را روایت کرده است. انتشارات سرمدی امیدوار است این اثر بدیع و خواندنی مورد توجه و استفاده‌ی خوانندگان قرار گیرد.
- . Aphorism
- . سیوران، امیل. قطعات تفکر. ترجمه‌ی بهمن خلیقی. نشر مرکز، 1390
- . نهج‌الفصاحه کتابی حاوی کلمات قصار و نیز برخی خطبه‌های پیامبر اکرم صلوات‌الله علیه و آله در اخلاق و فضائل اخلاقی است که توسط ابوالقاسم پاینده گردآوری و ترجمه شده است. علت نامگذاری این مجموعه به «نهج‌الفصاحه» به سبب حدیث پیامبر است که فرمود «انا افصح العرب»؛ من فصیح‌ترین فرد عرب هستم.