- صفحه اصلی
- کتاب ها
- پزشکی
- سنجش سلامت تن و روان برمبنای طب اسلامی
سنجش سلامت تن و روان برمبنای طب اسلامی
ابومحمد هارون بن موسی تَلَّعُكبَری [كه خدايش از او خشنود باد] در گزارشی [روايی] می‌گويد: محمد بن هَمّام بن سُهيل [رحمتاللّه عليه] در حديثی كه نقل كرده می‌گويد: حسن بن محمد بن جمهور برای ما نقل كرده كه وی می‌گويد: پدرم از احوال [امام] ابوالحسن علی بن موسی الرّضا [صلوات و درود خدا به او و پدرش باد] باخبر بود و هنگامی كه از مدينه به سوی مأمون در خراسان عزيمت فرمود از نزديكان ويژه و از همراهان خدمت حضرتش بود، تا وقتی‌كه امام در طوس در چهل‌ونه سالگی به شهادت رسيد.
[پدرم] برای من چنین نقل کرد: مأمون در نیشابور بود و در مجلس او، آقا و سرورم [حضرت] ابوالحسن الرضا علیه‌السلام و گروهی از فلاسفه و پزشکانی چون یوحنًا بن ماسویه، و جبرئیل بن بَختیشوع، و صالح بن بَهلَمَه هندی، و بسیاری از دانشوران و نخبگان علوم، و صاحب‌نظران و اهل كاوش و نظر نيز حضور داشتند.
دامنهی بحث به عرصۀ طب و سلامت جسم و توانمندی، تحكيم و قوام بدن انسان كشيده شد. مأمون و حاضران در اين گردهمایی مشغول بحث و گفت‌وگو و گرم سخن شدند، سروصدای مناظرات و مباحث علمی به اوج رسيد. سخن در كيفيت تركيب ساختار بدن و اينكه خداوند متعال چگونه جسم آدمی را از عناصر و اضداد تركيب نموده است و چگونه طبایع چهارگانۀ متضاد را در آن گرد آورده است و بحث در زيان و منافع مواد غذايی و آسيب‌های برخاسته از بيماری‌ها به ميان بود.
امام ابا الحسن الرضاعليه‌السلام فرمود: من اندوخته‌ای دارم كه بر اساس تجربه و آزمايش كاملاً به درستی آن آگاهم و همراه اين اندوخته است آنچه گذشتگان مرا به آن آگاه كرده‌اند و به درستی آنها اطلاع يافته‌ام. اینها از جمله دانش‌هایی است كه روا نيست انسان به آن جاهل باشد و كسی چاره‌ای جز رجوع به اين آموزه‌ها ندارد. و من اين اندوخته‌ها را [كه محصول آزمايش‌های شخصی است] جمع‌بندی کرده و توضيح خواهم داد؛ آموزه‌هايی كه نياز بسیار به فهم آن است.
پیش گفتار سنجش سلامت تن و روان برمبنای طب اسلامی
امتیاز منحصر به فرد طب اسلامی اتکاء به آیات و احادیث دارده از ائمه معصومین علیهم السلام است که در آنها خطا و اشتباه راه ندارد.طبیب پس از تشخیص بیماری درمان را آغاز می کند. طبیب وظیفة خود می داند بیمار را به خدای تعالی، آفریدگار تن و جان توجه دهد و به بیمار یادآور باشد که شفا از جانب اوست و حیات و ممات در قدرت خدای مهربان و حکیم است.
دارو آن گاه اثر شفابخشی دارد که خدای تعالی بخواهد؛ خدایی که برای ابراهیم خلیل آتش سوزان را گلستان کرد و به فرمودة این پیامبر بزرگوار «هرگاه بیمار شوم او مرا شفا می بخشد».
طبیب اسلامی، بیمار را به توسل و تمسک به آستان اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام توصیه میکند. بیمار با توکل به خدای تعالی و توسل و اهل بیت علیهم السلام دستورات درمانی و دارویی طبیب را اجرا می کند.
توجه به این نکته جالب است که تاکنون مطالعات روانشناسان ثابت کرده بیمارانی که اعتقادی به خدای تعالی و دعا و توسل ندارند از نظر روحیه و شادابی و امید به بهبودی به مراتب کمتر موفقیت درمانی پیدا می کنند و درصد مرگ آنان بیشتر است. حتی در میان مسیحیان آنان که به دعا و رفتن کلیسا مداومت داشته اند بیماری های ایشان کامل تر درمان شده است. اسلام وتشیّع،طبیبان و نوابغی را در این زمینه پرورش داده است که همیشه سرآمد دانشمندان هوشمند و مبتکر درمان بیماری ها و ساخت داروها و اسوة تقوی و پرهیزگاری بوده اند.
امروز هم طبیبان اسلامی در گوشه و کنار یافت می شوند که با زهد و به دور از ریا و تزویر و شهرت طلبی به خدمت در جامعه مشغولند.
استادان این فن دانشجویان خود را به تهذیب اخلاق و دوری از فساد و گناه توصیه کرده و می کنند تا قداست این رشته محفوظ باشد و دزدان و گرگان در این لباس شناخته شوند. این کتاب را به آن دسته از دانشجویان رشتة پزشکی و داروسازی و محققینی تقدیم می کنیم که روحیه مهذب و ربانی دارند. خدای توفیقشان دهد و بر تعدادشان بیفزاید و مخالفین و منحرفین این رشته را رسوا کند.
در پایان از خانم شهشهانی دانشجوی علاقمند و پرتلاش دانشکده علمی_تحقیقاتی طب سنتی ومکمل و همکاران ایشان که در جمع آوری برخی از مطالب کلاس ما همت گماشته اند و خانم فاطمه سرمدی، رضا سرمدی، محمد سرمدی و خانم سیده اکرم محمدی کارشناس ارشد روانشناسی و عزیزانی که در جمع آوری و تنظیم مطالب و عناوین و همچنین در بخش افسردگی ما را یاری کردند بسیار سپاسگزار هستیم. من لم یشکرالمخلوق لم یشکرالخالق.
دکتر احمدعلی آقارفیعی