مصاحبه خبرگزاری فارس در مورد تاریخ پزشکی

محمدتقی سرمدی، نویسنده و مدیر انتشارات «سرمدی» در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات باشگاه خبری فارس «توانا» درباره مجموعه 20 جلدی «دایرةالمعارف پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر»، بیان داشت: تاریخ انسان‌ها سرگذشت پر از فراز و نشیب و شناسنامه جامعه بشری است.

وی اضافه کرد: پس از پیدایش نخستین تمدن بشری در سومر، تمدن‌های دیگری در خاورمیانه و در جاهای مختلف آسیا و در یونان واقع در جنوب شرقی اروپا (جنوب غربی شبه جزیرۀ بالکان) تولد یافته و رو به رشد و گسترش نهادند.

سرمدی ادامه داد: یونان در مقایسه با کشورهای متمدن آن زمان با ظهور اسکندر مقدونی به پیشرفت‌های فوق‌العاده‌ای نایل شد و علما، حکما، فضلا و اطبای آن رو به تزاید گذاشتند و بزرگ‌مردانی در حکمت و طب برخاستند و به شهرت جهانی رسیدند که سقراط، افلاطون و بقراط از آن جمله به شمار می‌روند.

وی افزود: پس از غلبه اسکندر مقدونی بر سرزمین‌های متعدد دنیای آن روز از جمله ایران، مصر و قسمتی از هند، زبان و تمدن یونانی در جهان منتشر شد و قریب هزار سال زبان یونانی، زبان علمی جهان شد؛ در این دوران دراز مدت علما، حکما و اطبا به زبان یونانی علم می‌‌آموختند و بدان زبان مطالبی را نیز می‌نوشتند.

سرمدی بیان کرد: زمانی طولانی بدین منوال گذشت تا آنکه لطف پروردگار شامل ابنای بشر شد و حدود هزار سال بعد از اسکندر مقدونی، بزرگ‌مردی راه‌شناس و رهبر به نام محمد (ص) فرا رسید و علیه جهل، فساد، تباهی و خودکامگی قیام کرد و مبارزاتی پیگیر و آشتی‌ناپذیر را آغاز کرد و فرمان‌های الهی را که سلامتی و بهروزی در آنها نهفته است به گوش جهانیان رسانید.

وی افزود: مسلمانان علوم یونانی را اخذ و چندین برابر بدان اضافه کردند و در علوم مختلف به ویژه طب مقام بزرگی را به خود اختصاص دادند که به شهادت تاریخ قرن‌ها در جهان بی‌همتا بود؛ این نکته نیز قابل ذکر است که بنیانگذاران نهضت عظیم طب اسلامی به ترتیب «ازمنه ابن ربن طبری»، «رازی»، «اهوازی» و «ابن‌سینا» بوده‌اند که عموماً ایرانی هستند.

مدیر انتشارات «سرمدی» گفت: بنده در سال‌های گذشته به دلیل اشتغال به امور نشر و تسهیلات بهداشتی و درمانی و بهزیستی و فرهنگی، با گردآوری و مطالعه و بررسی کتب، مقالات، رسالات، اسناد، مدارک داخلی و خارجی جدید و قدیم پزشکی، در راستای ارائه خدمتی ناچیز، اقدام به پژوهش و تألیف تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر در بیست مجلد کردم.مدیر انتشارات «سرمدی» گفت: بنده در سال‌های گذشته به دلیل اشتغال به امور نشر و تسهیلات بهداشتی و درمانی و بهزیستی و فرهنگی، با گردآوری و مطالعه و بررسی کتب، مقالات، رسالات، اسناد، مدارک داخلی و خارجی جدید و قدیم پزشکی، در راستای ارائه خدمتی ناچیز، اقدام به پژوهش و تألیف تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر در بیست مجلد کردم.

به گفته وی، با توجه به پیشرفت‌های عظیمی که نصیب بشر قرن بیستم شده، ممکن است عده‌ای رجوع به اعمال و وقایع و حوادث پزشکی گذشته‌های دور و نزدیک را کوچک محسوب دارند که معتقدم کاری درست و پسندیده نیست چراکه به جرأت می‌توان اذعان کرد که پیشرفت‌های کنونی حاصله، بر اصول و پایه‌های نظری و تجربی همان طب و طبابت پیشینیان استوار است، به ظن یقین درد، رنج و ناخوشی از ابتدای خلقت و ظهور انسان روی کره زمین، با او همراه بوده و لحظه‌ای وی را تنها نگذاشته است.

سرمدی ادامه داد: در این راستا انسان به دلیل نیاز به زنده ماندن و ادامه حیات سعی و کوشش کرده تا با توسل به دارو و درمان ابتدایی و هنگام عدم حصول نتیجه از درمان‌ها و ناامیدی با چنگ زدن به ادعیه، اوراد و سحر و جادو آن را تسکین دهد.

وی افزود: همین یافتن راه‌های بازگردانیدن سلامت و تندرستی از دست رفته کاری سهل‌الوصول نبوده و چه بسا که با مصائب و مشکلات و ماجراهای پر افت و خیز همراه بوده است، اما نتیجه تلاش و سخت‌کوشی بشر از ابتدا تا به حال همین پزشکی است که ما امروز شاهد آن هستیم.

صاحب امتیاز نشریه پژوهشی، تحقیقی و خبری «سرمد»، گفت: از عناوین مجموعه 20 جلدی «دایرةالمعارف پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر» می‌توان به «از  پیشگامان تا طب اسلامی»، «ایران از دوره مغول تا عصر حاضر»، «اروپا تا اواخر قرن پانزدهم»، «اروپا، رنسانس _ پیشرفت‌های پزشکی»، «اروپا، تجهیزات و تسهیلات پزشکی – سازمان‌های بهداشتی جهانی»، «قاره آمریکا»، «آفریقا»، «آفریقا»، «آفریقا و اقیانوسیه»، «نامداران پزشکی»، «به نگارش درنیامده‌ها»، «تلخیص پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان آسیا و اروپا»، «تلخیص پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان آمریکا و آفریقا و اقیانوسیه»، «راهنما و طلیعه» و «اعلام کل دایرةالمعارف» اشاره کرد.

وی اضافه کرد: جلد نوزدهیماین دایرةالمعارف توسط «پرفسور سعید کنعانی زنجانی» با عنوان «از پیشگامان تا طب اسلامی» به زبان انگلیسی تحت عنوان «A Research on the History of World Medicine and Treatment» ترجمه شده است.

سرمدی بیان کرد: نگارش این دایرةالمعارف بیش از 20 سال به طول انجامید اما به دلیل اینکه انتشارات «سرمدی» یک ناشر خصوصی به شمار می‌رفت و از حمایت مؤسسات، نهادها و ارگان‌های دولتی برخوردار نبود، چاپ و انتشار این اثر 1 سال طول کشید.

وی افزود: «دایرةالمعارف پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر» در سال‌های اخیر توانست برگزیده هفدهمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران باشد و در آن دوران نیز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با خرید چندین نسخه از این دایرةالمعارف موجب سرعت بخشیدن چاپ‌های آن شد اما در دوره‌ای این خریدها، قطع شد.

سرمدی با بیان اینکه برخی از کتب این دایرةالمعارف در دانشگاه‌ها برای دانشجویان تدریس می‌شود، عنوان کرد: «دایرةالمعارف پژوهشی در تاریخ پزشکی و درمان جهان از آغاز تا عصر حاضر» برای استفاده همه اساتید و دانشجویان رشته‌های پزشکی به ویژه دانشگاه علوم پزشکی بسیار مفید و مطلوب است.